Tiểu sử và sự nghiệp Georgy Dmitryevich Karpechenko
Gia đình
Georgi (cũng viết: Georgy hoặc Georgii) sinh ngày 21 tháng 4 (lịch cũ của đế quốc Nga là 3/5) năm 1899, ở Bельскa (Velska), thuộc tỉnh Vologda (nay thuộc vùng Arkhangelsk). Cha là một chuyên viên khảo sát và quản lý đất đai.
Georgy tốt nghiệp trung học ở tỉnh nhà, đến năm 18 tuổi vào Đại học Perm; một năm sau chuyển sang Học viện nông nghiệp Moskva, là sinh viên của giáo sư Zê-ga-lôp (Жегалов Сергей Иванович) - một trong những người tiên phong ở lĩnh vực khoa học chăn nuôi thời đó.[3] Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp (năm 1922) ông lại rời khỏi lĩnh vực chăn nuôi, chuyển sang nghiên cứu ở lĩnh vực Di truyền học thực vật.
Vợ ông là Галина Сергеевна (Ga-li-na Xec-ghê-ep-na) - một phụ nữ xinh đẹp, tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ, am hiểu văn học và âm nhạc, thường giúp chồng làm việc và nội trợ. Họ có con gái là Валентина Георгиевна Карпеченко (Va-len-ti-na Gê-ooc-gi-ep-na Kac-pê-tren-cô) sinh năm 1935. Cả gia đình cùng sống hạnh phúc trong suốt thời gian 16 năm tại một căn nhà được mô tả là "đầy lồng chim và ngập tiếng hót" ở Moskva.[4], [5]
Sự nghiệp
Sau khi chuyển sang nghiên cứu Di truyền học thực vật một thời gian, vào năm 1925, Karpechenko được nhà di truyền học nổi tiếng Liên Xô hồi đó là Va-vi-lôp (Nikolai Ivanovich Vavilov) mời làm việc ở Всесоюзный институт растениеводства (Viện cây công nghiệp toàn Liên bang). Ở đây đã thành lập một phòng thí nghiệm di truyền học, mà Karpechenko được trao trách nhiệm làm trưởng phòng. Sau một thời gian, phòng thí nghiệm này phát triển thành khoa Di truyền học của Viện (mà sau này Karpechenko làm chủ nhiệm khoa đầu tiên). Đến năm 1934, biên chế chính thức của khoa này lên tới 43 người, trong đó có những tên tuổi như A.N. Lutkov, M.I. Khadzhinov, V.S. Fedorov v.v tham gia, đóng góp nhiều thành tích cho Liên bang Xô viết.[4], [5]
Con đường lai xa kết hợp đa bội hoá tạo loài mới.
Trong thời gian làm việc ở đây, ông có điều kiện tiếp xúc với các phòng thí nghiệm di truyền tốt nhất thời đó ở Phần Lan, Thụy Điển, Na Uy, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, Anh, Pháp, Áo và giao tiếp với nhiều nhà khoa học hàng đầu về lĩnh vực này. Vào khoảng những năm cuối của thập niên 1920, Karpechenko đã tiến hành những thí nghiệm lai giống kết hợp với gây đột biến, tạo ra cải bắp lai cải củ theo cơ chế đa bội hoá kết hợp lai xa (xem hình). Do thành tựu này, ông đã được mời tham dự các hội nghị Di truyền học nước ngoài và toàn thế giới. Năm 1927, ông tham dự Hội nghị Di truyền học quốc tế ở Berlin, từng làm việc với Øjvind Winge ở Đan Mạch và Erwin Baur ở Đức.[6]
Năm 1929, ông được học bổng Rockefeller để thực tập tại các phòng thí nghiệm di truyền hàng đầu tại Hoa Kỳ về nghiên cứu di truyền học. Từ tháng 10 năm 1929 đến tháng 2 năm 1931, ông làm việc tại phòng thí nghiệm E. Bebkock của Đại học California, rồi tại phòng thí nghiệm nổi tiếng của T. H. Morgan ở Viện Công nghệ California. Nhiều nhà khoa học Hoa Kỳ đánh giá cao thành tựu của ông, báo chí của Mỹ cũng ca ngợi - như tờ "Science News-Letters" ở Hoa Kỳ - một cách hóm hỉnh rằng: Karpechenko đã tổ chức được hôn lễ cho "chàng" cải bắp với "nàng" củ cải.[5] Từ đấy, ông nổi tiếng toàn thế giới.
Vào tháng 3 năm 1931, ông trở về Liên Xô và chín tháng sau, ông trở thành giáo sư trẻ nhất tại trường Đại học Lêningrat, chủ nhiệm khoa Di truyền học thực vật (lúc 32 tuổi). Sau đó là những tháng năm bận rộn giảng dạy, nghiên cứu, tham gia Đại hội Di truyền học Quốc tế IV (1932, ở Ithaca), làm Phó chủ tịch bộ phận Di truyền học của Đại hội thực vật quốc tế ở Amsterdam (1935) v.v.[4], [7] Ông đã công tác ở trường Đại học Lêningrat đến cuối đời.
Vào khoảng những năm 1934 - 1936, trong danh sách các nhà khoa học mà Сове́т наро́дных комисса́ров (Hội đồng Dân uỷ, tức cơ quan chính quyền cao nhất của Liên Xô - tên tắt tiếng Anh là Sovnarkom) phê duyệt để xếp hạng vinh danh, thì Karpechenko đứng thứ hai, chỉ sau huyền thoại thời đó là Ivan Vladimirovich Michurin (Mi-su-rin).[5]
